Stadła

Stadła położone są w środkowej części Kotliny Sądeckiej, na lewym brzegu Dunajca. Nazwę wsi jej mieszkańcy tłumaczą tym, że dawniej na tych terenach odbywał się wypas stad. Podobnie jak dzieje innych wsi gminy Podegrodzie, historia wsi w początkowym okresie istnienia związana była z klasztorem Klarysek w Starym Sączu. Nazwa Stadła po raz pierwszy występuje w dokumentacjach z 1469 roku. W XV wieku należały one do parafii Podegrodzie. Również dzieci uczęszczały do tamtejszej szkoły. W 1781 roku cesarz Austriacki, Józef II rozpoczął akcję kolonizacyjną na ziemiach położonych nad Dunajcem, na zachód od Nowego i Starego Sącza. W jej ramach do Stadła przybyło około 20 rodzin osadniczych. Każda rodzina otrzymała ziemię oraz dom mieszkalny wraz z zabudowaniami gospodarczymi. Stadła były drugim co do wielkości ośrodkiem niemczyzny w sądeckim. W 1786 roku kościół zbudowany przez klaryski został zamieniony na zbór ewangelicki, który służył kolonistom z Podrzecza, Gabonia, Olszanki, Naszacowic i Świerkli.

Zbór funkcjonował do końca II wojny światowej, Po wojnie niszczejący, nieużywany budynek został rozebrany i w częściach przewieziony do Świniarska, gdzie został zrekonstruowany według projektu Stefana Świszczowskiego. Naprzeciw Zboru koloniści wybudowali drewnianą szkołę, a po jej rozbiórce, w 1893 roku wybudowano nową murowaną szkołę, która służyła dzieciom z sąsiednich osad kolonistów. Szkoła miała 5 klas i uczył w niej jeden nauczyciel. Od 1937 roku do Stadeł przyjeżdżali w okresie letnim na obozy studenci z Niemiec, którzy nocowali w szkole, a w ramach zajęć wykonywali szkice topograficzne i rysowali mapy. Po zajęciu Sądecczyzny przez hitlerowców w 1939 roku siedzibę gminy przeniesiono do Stadeł, gdzie większość funkcji administracyjnych pełnili Niemcy. Wójtem gminy był Marcin Froklich, sołtysem Gruber. W lipcu 1942 roku do wsi przybyły dalsze rodziny kolonistów z Olszanki, Naszacowic i Gabonia. Pod koniec wojny, na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku Niemcy zostali ewakuowani do Rzeszy.

Obecnie Stadła to ładna, zadbana wieś, przynależna do parafii w Podegrodziu.

OSP w Stadłach została założona w 1932 r. z inicjatywy Józefa Golonki, Józefa Kocańdy, Władysława Gąsiorowskiego i Jakuba Farona. Pierwszym pomieszczeniem OSP była szopa u jednego z gospodarzy.

Decyzją Urzędu Gminy w 1947 r. siedziba OSP została przeniesiona do starej karczmy żydowskiej. OSP liczyła wówczas 11 członków, którzy dysponowali wozem konnym i ręczną pompą. Ówczesna siedziba była również ważnym ośrodkiem kulturalno-rozrywkowym.
W latach 1954 - 1975 działały przy OSP koła teatralne, założone i prowadzone przez Emiliana Tokarczyka i Stefana Izworskiego, skupiające druhów i miejscową ludność.
Na zakupionej przez OSP działce, z inicjatywy ówczesnego prezesa jednostki Kazimierza Basty i naczelnika Władysława Smagi, rozpoczęto w 1981 r. budowę remizy, którą oddano do użytku w 1988 r. W późniejszych latach za sprawą następnego prezesa Stanisława Batko została ona rozbudowana. Obecnie, dzięki dużemu zaangażowaniu druhów i miejscowej ludności cały budynek remizy został zmodernizowany.

1. Powierzchnia: 3,67 km², co stanowi 5,6 % powierzchni Gminy Podegrodzie.
Części wsi: Barczynka, Równia, Wieś Niemiecka, Wieś Polska, Wyglanowice

2. Rzeka: Dunajec

3. Liczba mieszkańców: 930 os (stan na 15.03.2022 r.)

4. Sołtys: Bogusław Jasiński, tel. 784 986 653

5. Radny: Andrzej Padula, tel. 603 757 164

6. Oświata: 

• Szkoła Podstawowa w Stadłach - dyrektor mgr Elżbieta Kosińska
• Realizowane projekty w szkole: ZDALNA SZKOŁA: Nowoczesne pracownie komputerowe w Szkołach Podstawowych w Gminie Podegrodzie, SUPER SZKOŁY:  Szkoły Podstawowe w Gminie Podegrodzie bez barier dla osób niepełnosprawnych

7. Ochotnicza Straż Pożarna: 

• OSP Stadła - prezes Kazimierz Witkowski

8. Kościoły i zabytki:

• cmentarz ewangelicki – cmentarz z 1873 roku, gdzie znajdują się groby kolonistów niemieckich, zamieszkujących Sądecczyznę w latach 1873–1945
• Kazimierz Basta – twórca ludowy

9. Kultura: 

• Koło Gospodyń Wiejskich w Stadłach - najdłużej działające koło w gm. Podegrodzie